Erfbelasting in 2022 | Is geld geven nog aantrekkelijk?

Informatie / Belasting

Dit artikel delen via

Artikel onderwerpen

Introductie

Dit jaar zijn velen geraakt door de enorme inflatie, veroorzaakt door het indammen van de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne. In de politiek lopen op dit moment vele gesprekken om de koopkracht van Nederlanders op peil te houden. Gewone Nederlanders verwachten lastenverlaging op energie, een stijging van het loon in conform met de inflatie en een lagere belasting op arbeid. Deze plannen kosten echter geld, zelfs erg veel geld.

De laatste jaren is in Nederland een enorme kloof ontstaan op het gebied van vermogensongelijkheid. Eén van de grootste oorzaken van deze kloof is de Successiewet, beter bekend als de Erf- en Schenkbelasting. Dit artikel zal eerst de erfbelasting in cijfers uitdrukken. Vervolgens zal de enorme ongelijkheid tussen belasting op arbeid en belasting vermogen worden uitgelegd en de bijbehorende wetgeving in detail uitleggen. Daarnaast zal dit artikel spreken over de complexiteit van een oplossing.

In onze eerdere artikelen (zoals Belastingaangifte 2022) hebben we het al eerder gehad over Box 3 van de belastingaangifte. Echter, hebben we het daar nog niet over deze wet gehad. Met deze reden zullen we ook de relatie met Box 3 betrekken in ons artikel.

De cijfers

In Nederland stierven in 2015 152.000 mensen. Dit heeft geleid tot 152.000 nalatenschappen met een totale waarde van 18,9 miljard euro. Dit is een gemiddeld bedrag van 122.000 euro, met een mediaan van 24.800. 28% van de nalatenschappen zat een eigen woning na met een totale waarde van 9,8miljard. 8,6 miljard euro werd nagelaten via effecten, bank- en spaartegoeden. “Slechts” in 30% van de gevallen werd een aangifte erfbelasting ingediend met een totale waarde van 11 miljard. De totale erfbelasting is een “schamele” 1,3 miljard euro, wat neerkomt op 1,1% van de totale belastinginkomsten.

Bovenstaand zijn de desbetreffende cijfers te vinden. De erfbelasting vindt voornamelijk voor relatief lage bedragen plaats waar geen belasting over wordt geheven, terwijl een heel kleine groep een enorme hoeveelheid op zich neemt. De relatief kleine hoeveelheid nalatenschappen van 500.000 euro of hoger nemen een enorme hoeveelheid van de totale erfbelasting in. Dit valt te zien aan de enorme verschillen tussen de 9^e en hoogste groep in vermogen. De kloof tussen de mensen in de top 20% qua vermogen en de mensen in de top 10% is gigantisch. Deze verschillen zijn ook binnen deze groepen te zien met enorme verschillen tussen de top 1% en de top 5%.

Vermogen versus Inkomen

Op dit moment werken de meeste mensen ooit in Nederland, mede dankzij een enorme vraag naar arbeidskrachten door vergrijzing en tekorten in de gehele arbeidsmarkt. Toch is inkomen een stuk zwaarder belast dan vermogen in Nederland. Zeker in de beginjaren van dit decennium werd box 3 (de vermogensbox) als “pretbox” beschouwd vanwege de geringe belastingdruk. Deze druk is echter niet eens aanwezig in de erfbelasting voor de rijkste groepen in Nederland. Daarnaast zijn de vrijstellingen dermate hoog dat een partner honderdduizenden euro’s kan erven zonder een cent belasting te betalen. De erfbelasting heeft daarnaast enorm veel lucratieve constructies om geen belasting te hoeven betalen of een geringe hoeveelheid te betalen.

Tarieven Schenk- en Erfbelasting

Bovenstaand zijn de tarieven van de erf- en schenkbelasting te vinden. Partners en bloedverwanten in de rechte lijn worden 10% belast tot 130.424 euro, dit wordt verhoogd tot 20% indien de waarde van de nalatenschap groter is dan 130.425 euro. Het tarief wordt met 80% verhoogd voor bloedverwanten buiten de rechte lijn (kleinkinderen, broers, zussen e.d.). Voor overige verkrijgers is het tarief zelfs 30% tot 130.425 euro en 40% boven dit bedrag. Dit zou moeten leiden tot enkele miljarden aan belastinggeld, maar dit gebeurt echter niet. Dit komt door de enorme vrijstellingen die in de wet staan beschreven.

Vrijstellingen Schenk- en Erfbelasting

Bovenstaand zijn de vrijstellingen voor de erf- en schenkbelasting weergegeven. Partners krijgen een vrijstelling van 671.910 euro betreffende de erfbelasting. Kinderen en kleinkinderen kunnen een vrijstelling van 21.282 euro krijgen over de nalatenschap, dit is een stuk lager dan de ouders van de overledene. Deze vrijstellingen zorgen ervoor dat veel van de nalatenschappen onbelast blijven, terwijl honderdduizenden euro’s worden nagelaten. Dit staat in schril contrast met de tarieven op arbeid. In Nederland zijn op dit moment twee schijven met een respectievelijk tarief van 37,05% en 49,50%. Dit is een stuk hoger dan de erfbelasting. Echter is dit nog niet het volledige verhaal over dit onderwerp.

“Rijk tegen rijker”

Naast de enorme verschillen tussen belasting op arbeid en vermogen is de Successiewet gevuld met constructies voor belastingplichtige. De erfbelasting is echter zeer onpopulair onder de bevolking,  aangezien deze als een “oneerlijke” belasting wordt  gezien. Deze is inderdaad oneerlijk, maar dit komt niet omdat twee keer wordt geheven over de belasting. De erfbelasting wordt voornamelijk betaalt door de hogere middenklasse, terwijl de hoogste klasse geen of geringe erfbelasting betalen. De erfbelasting leidt voor de vermogenste van Nederland tot hoge belasting in absolute zin. De rijksten Nederlanders zijn daarom erg gebrand om deze belasting te laten verdwijnen of sterk te reduceren. Dit kan onder andere worden gedaan door middel van de bedrijfsopvolging.

Een belastingplichtige betaalt geen erfbelasting over de waarde van het bedrijf ingeval van een bedrijfsopvolging. Dit is de reden dat belastingplichtige proberen met behulp van ondernemingen grote bedragen belastingvrij over te dragen aan hun nabestaande. Daarnaast kunnen belastingplichtige een schenking doen op papier. Dit houdt in dat de belastingplichtige in een zogenaamde schenkingsacte vastlegt dat een bepaald bedrag wordt betaald na overlijden. Hier dient vervolgens 6% samengestelde rente, volgens de wet over te worden geheven. Zo kunnen vermogende belastingplichtige in een aantal jaren een enorm vermogen achterlaten voor hun nabestaanden.